Trong bài viết này, chúng tôi sẽ xem xét hai loại giao dịch mua: mua cổ phần và mua dự án/tài sản, các phê duyệt cần thiết cho mỗi giao dịch này cũng như những cân nhắc có thể ảnh hưởng đến việc lựa chọn loại giao dịch.
Hợp đồng mua cổ phần
Trong hợp đồng mua cổ phần (Share Purchase Agreement hoặc SPA), một công ty (Bên mua) mua hầu hết hoặc tất cả cổ phần của công ty mục tiêu và trở thành chủ sở hữu của công ty mục tiêu.
Các thỏa thuận kiểu này thường sẽ yêu cầu một quá trình điều tra thẩm định sâu rộng, vì thực tế là bằng việc mua cổ phần của công ty mục tiêu, công ty bên mua trở thành chủ sở hữu của tất cả tài sản, nhân viên, các quyền và các cam kết của công ty mục tiêu, cụ thể là: bất kỳ khoản nợ hoặc cam kết nào tồn tại đối với công ty mục tiêu, sau khi thực hiện giao dịch, trách nhiệm và nghĩa vụ của bên mua phải gánh chịu. Ngay cả khi không có thay đổi trực tiếp đến danh tính của công ty đã mua, bên mua sẽ tiếp tục chịu trách nhiệm trực tiếp thực hiện tất cả các cam kết của công ty mình đã mua.
Hợp đồng mua tài sản
Trong hợp đồng mua tài sản (hoặc dự án) (Asset Purchase Agreement hoặc APA), mỗi bên có thể chọn các tài sản cụ thể mà họ muốn bán hoặc mua từ công ty mục tiêu, chẳng hạn như thương hiệu, tài sản trí tuệ, hàng tồn kho kinh doanh, danh sách khách hàng, bất động sản,… Do đó, bên mua không trở thành chủ sở hữu của toàn bộ công ty mục tiêu, mà là chủ sở hữu của một số hoặc tất cả tài sản của công ty đó mà mình đã mua, tất cả đều sẽ được các bên thỏa thuận trong khuôn khổ giao dịch.
Loại giao dịch này cấu thành một quy trình tương đối đơn giản hơn quy trình mua cổ phần, vì không có sự tương tác giữa các công ty và/hoặc giữa các cổ đông của công ty mục tiêu. Tuy nhiên, một giao dịch mua tài sản không đương nhiên là một giao dịch dễ dàng hoặc đơn giản, và thậm chí trong trường hợp này có thể có những trở ngại, rất đáng được xem xét.
Các phê duyệt cần thiết để thực hiện mỗi giao dịch
Khi xử lý một giao dịch mua cổ phần, các cổ đông của công ty mục tiêu là một bên của giao dịch và họ cần phải chấp thuận quy trình mua bán, một thực tế có thể cản trở hoặc trì hoãn giao dịch, nếu không có sự đồng ý của yêu cầu đa số giữa các cổ đông theo Luật doanh nghiệp. Nếu có cổ đông nắm giữ một loại cổ phần nào đó mà giao dịch có thể gây tổn hại đến quyền lợi của họ thì họ có thể sẽ không chấp thuận quy trình bán và điều này sẽ cản trở không cho giao dịch được hoàn thành.
Mặt khác, khi thực hiện một giao dịch mua bán dự án/tài sản, cơ quan có trách nhiệm phê duyệt giao dịch là Hội đồng quản trị của công ty mục tiêu và có thể không cần phải đưa ra Đại hội đồng cổ đông biểu quyết. Rõ ràng là việc phê duyệt một giao dịch thông qua Hội đồng quản trị đơn giản hơn về mặt lý thuyết so với việc phê duyệt bởi Đại hội đồng cổ đông, nhưng ngay cả cơ chế này cũng không tránh khỏi những vấn đề tiềm ẩn.
Do đó, nếu có một hoặc các thành viên của hội đồng quản trị phản đối giao dịch và sự chấp thuận của họ cần thiết để thông qua nghị quyết cần thiết để phê duyệt giao dịch, thì sẽ khó có thể đạt được giao dịch vì thậm chí sẽ rất khó để thay thế các thành viên hội đồng quản trị đó nhằm mục đích hoàn thành giao dịch, vì, như đã nêu ở trên, việc bổ nhiệm họ không chung chung dựa trên việc nắm giữ cổ phần hoặc theo sự bổ nhiệm của một nhóm cổ đông mà phải thông qua Đại hội đồng cổ đông quyết định.
Các cân nhắc có thể ảnh hưởng đến việc lựa chọn loại giao dịch
Mục đích đằng sau mong muốn của công ty bên mua mua công ty mục tiêu (cho dù bằng cách mua cổ phần của công ty đó hay bằng cách mua tài sản của công ty đó), là cơ xác định loại giao dịch mà công ty bên mua sẽ muốn thực hiện.
Một cân nhắc khác có thể là trong trường hợp công ty mục tiêu có danh tiếng, quyền đấu thầu hoặc giấy phép mà công ty bên mua quan tâm. Vì bằng cách này, bên mua có thể tiếp tục hưởng danh tiếng, cũng như sử dụng giấy phép hoặc quyền đấu thầu… Trong khuôn khổ giao dịch tài sản/dự án, công ty mục tiêu không được chuyển cho công ty tiếp nhận, và do đó danh tiếng của công ty mục tiêu vẫn thuộc quyền sở hữu của họ. Đương nhiên, trong một thỏa thuận riêng, bên mua vẫn có thể mua nhãn hiệu đó. Ngoài ra, trong khuôn khổ giao dịch tài sản/dự án, các giấy phép thuộc quyền sở hữu của công ty mục tiêu sẽ hết hiệu lực và công ty bên mua sẽ phải đáp ứng các tiêu chuẩn/điều kiện cần thiết để được cấp lại giấy phép/chứng nhận chuyển đổi.
Một khả năng có thể xem xét khác là khi công ty mục tiêu đang mắc nợ đáng kể hoặc có bất kỳ vấn đề pháp lý nào. Trong trường hợp này, công ty bên mua tại sẽ thích mua tài sản của công ty mục tiêu hơn, và trên thực tế, sẽ lựa chọn cẩn thận các tài sản cụ thể mà công ty đó quan tâm, mà không muốn nhận các khoản nợ của công ty mục tiêu hoặc can thiệp vào các vấn đề pháp luật mà công ty mục tiêu đang vướng phải.
Tóm lại:
Như chúng ta có thể thấy ở trên, có sự khác biệt trọng yếu giữa giao dịch mua cổ phần và giao dịch dự án và/hoặc tài sản. Những khác biệt này thường là cơ sở cân nhắc của các bên (và hầu hết là của công ty bên mua) liên quan đến loại giao dịch thích hợp nhất cho nhu cầu của mình, kết hợp với các cân nhắc khác.
Trước khi quyết định tham gia vào bất kỳ thỏa thuận M&A nào, nên xem xét cẩn thận cấu trúc giao dịch nào (và tương ứng, loại thỏa thuận nào) sẽ mang lại lợi ích cho các bên (đặc biệt là bên mua) và có khả năng cao nhận được sự chấp thuận cần thiết từ các cơ quan liên quan.
— Trần Kiên – Luật sư điều hành —
Bài viết cùng chuyên mục:
- 8 phương pháp định giá trong giao dịch M&A
- Cấu trúc giao dịch M&A: Sự khác biệt giữa Bán tài sản và Bán cổ phần
- Năm bước để xem xét sơ bộ bước đầu một giao dịch M&A
- Nguyên tắc chính và quy trình giao dịch M&A tại Việt Nam
- Danh mục thẩm định M&A cho năm 2022
- Cấu trúc giao dịch M&A – Ưu nhược điểm của từng hình thức
- 6 TIPs để có một giao dịch M&A thành công
- Hướng dẫn tổng quát về quy trình thẩm tra chuyên sâu trong giao dịch M&A
- Chiến lược mua lại một công ty để bắt đầu sự nghiệp kinh doanh
- 20 vấn đề chính due diligence trong giao dịch M&A
- M&A checklist
- Cấu trúc Thỏa thuận M&A
- Các bước trong quy trình M&A
- Hướng dẫn toàn diện quy trình M&A cho Bên mua và Bên bán
- Tổng quan về quy trình Mua bán Sáp nhập Doanh nghiệp
- 12 điều cần cân nhắc khi bán công ty
- Danh sách thẩm định và cách chuẩn bị khi mua một doanh nghiệp (M&A)
- Danh sách các vấn đề cần xem xét ở giai đoạn tích hợp hậu M&A
Tham khảo:
